Robert Clark, de eerste Afro-Amerikaanse wetgever van Mississippi na het tijdvak van de burgerrechten, is op 96-jarige leeftijd overleden.

LEXINGTON, Miss. — Robert G. Clark, die in 1967 werd gekozen als Mississippi’s eerste zwarte wetgever van de 20e eeuw en opklom tot de op één na hoogste leidinggevende rol in het Huis van Afgevaardigden van de staat, is dinsdag op 96-jarige leeftijd overleden, aldus zijn zoon.

Rep. Bryant Clark, die Robert Clark opvolgde, zei dat zijn vader een natuurlijke dood stierf thuis in Holmes County, ten noorden van Jackson.

Als leraar en afstammeling van slaven werd Clark tijdens zijn eerste jaren in het Capitool verbannen, verbannen om alleen te zitten aan een tweepersoons bureau in de kamer van het Huis en genegeerd door blanke collega’s bij sociale evenementen.

Toen hij 36 jaar later zijn ambt neerlegde, was hij voorzitter van zowel de House Ethics Committee als de machtige Education Committee. In een staat waar bijna 40% van de inwoners zwart is, zag hij meer zwarte kandidaten zetels winnen toen het stemrecht werd afgedwongen en er meer zwarte meerderheidsdistricten werden getrokken, soms op last van de rechtbank.

Clark won ook het respect en de steun van zijn collega’s, zwart en blank, die hem in januari 1992 verkozen tot tijdelijk voorzitter van het Huis, een positie die hij behield totdat hij in 2004 met pensioen ging.

Clark was een van de vijf activisten en gekozen functionarissen die in februari 2018 werden geëerd tijdens een black-tie-optional gala in het pas geopende Mississippi Civil Rights Museum.

Het blitse evenement was een leven ver weg van Clark’s harde, moeilijke vroege dagen, toen de meeste van zijn familieleden op katoenvelden werkten op het land van de familie in Holmes County. Als klein kind zat hij langs de kant van het veld met zijn oudere grootvader, William Clark, die als slaaf was geboren en levendige herinneringen had aan ontberingen.

“Hij had nooit een broek of schoenen gehad tot na de slavernij,†Robert Clark vertelde The Associated Press in een interview in 2018. “Hun voer werd in een trog over hen heen gegoten, net zoals we varkens voeren, en ze moesten op de grond gaan zitten en eten op de beste manier die ze konden.â€

De wijsheid van die grootvader, zei hij, hielp hem het zelfgevoel te ontwikkelen om een leider te worden.

“Ik gooide een hand maïs daarheen en de kippen gingen eten. Ik gooide een andere hand maïs daarheen en de kippen verlieten die hand maïs en renden naar een andere hand,†zei Clark. “En ik vroeg hem, ‘Opa, waarom die oude gekke kippen maïs kregen en gewoon naar de andere maïs renden?’Hij zei, ‘Jongeman, ze’volgen gewoon de menigte.’En hij zei, ‘Dat’is iets wat ik nooit wil dat je doet.‘

“En door het voeren van de kippen, werd dat een deel van mij — niet alleen het volgen van de groep.â€

Clark ging naar Michigan om een master in onderwijs te halen en vervulde toen een belofte die hij aan oudere familieleden had gedaan door terug te keren naar het familieland in Mississippi. Als leraar en coach kwam hij vaak bij zijn atleten thuis.

“Ik realiseerde me dat veel van de ouders hun kinderen niet konden helpen met de lessen,†zei Clark. “En ik ging naar de hoofdinspecteur van onderwijs om hem te vragen of hij een programma voor volwassenenonderwijs wilde implementeren. En hij zei tegen me: ‘Nee, ik denk niet dat het in het belang van de provincie is om dat te doen.’â€

Nadat het volledig blanke lokale schoolbestuur het verzoek van Clark had afgewezen om het programma te starten dat voornamelijk zwarte volwassenen zou helpen, kondigde hij zijn kandidatuur voor dat bestuur aan. Om een zwarte man uit het bestuur te weren, zorgde de plaatselijke vertegenwoordiger ervoor dat de staatswet werd gewijzigd zodat het schoolbestuur werd benoemd in plaats van gekozen. Clark accepteerde zijn nederlaag niet, nam het op tegen die vertegenwoordiger en schreef geschiedenis door te winnen.

Omdat zwarte mensen over het algemeen niet werden geaccepteerd in de Democratische Partij die Mississippi bestuurde, behoorde Clark’s familie als kind tot wat zij het “Black and Tan” segment van de Republikeinse Partij noemden. Aan het eind van de jaren 1960 sloeg zijn loyaliteit om en liep hij zijn eerste parlementsverkiezingen als onafhankelijk kandidaat. Pas later zou hij als Democraat meedoen en winnen.

Op de dag van zijn inauguratie in januari 1968 wist Clark niet of hij zijn eed mocht afleggen. De blanke kandidaat die hij versloeg had een klacht ingediend waarin hij beweerde niet in Holmes County te wonen, waar zijn familie al generaties lang woonde.

Clark arriveerde bij het Capitool met zijn advocaat, Marian Wright, die later het Children’s Defense Fund oprichtte, een nationale belangenorganisatie voor de armen. Ze stonden bij een standbeeld van wijlen Theodore Bilbo, een aarts-segregationist die gouverneur van Mississippi en senator van de V.S. was geweest, toen ze ongeveer 10 minuten voor de ceremonie te horen kregen dat Clark beëdigd zou worden.

De sierlijke kamer van het Huis, met marmeren muren en gebrandschilderde ramen, was gevuld met eikenhouten bureaus voor twee personen waar tafelgenoten roddels uitwisselden en vaak snelle vrienden werden. In januari 1968, in het sterk gesegregeerde Mississippi, verordonneerde het oudste lid van Clark’s lokale wetgevende delegatie dat Clark alleen zou zitten.

Het isolement breidde zich uit tot groepsdiners voor wetgevers: “Niemand wilde bij me zitten,†zei Clark.

Alleen zitten aan tafels voor zes of acht personen zorgde voor een dilemma, herinnerde hij zich: “Ik kwam al snel op 240 pond. Het was niet mijn bedoeling om aan te komen. Ik was gewoon niet van plan om al dat eten op tafel te laten staan.â€

Clark en zijn eerste vrouw, Essie, kregen twee zonen — Robert G. Clark III en Wandrick Bryant Clark. Zij stierf in 1977 aan kanker en hij voedde hun zonen op als weduwnaar. Hij gaf ze thuis les en nam ze mee naar het Capitool als de wetgevende macht in zitting was.

Ongeveer 19 jaar na haar dood trouwde Clark met Jo Ann Ross. In 2003 koos hij ervoor om zich niet herkiesbaar te stellen en de zetel werd gewonnen door zijn tweede zoon. Bryant Clark ging ook door met zijn advocatenpraktijk. Robert G. Clark III diende ondertussen als rechter in vier districten.

—-

Associated Press schrijver Jeff Amy heeft bijgedragen vanuit Atlanta.